Dlaczego populizm jest groźny? To nie jest pytanie oczywiste, zwłaszcza w społeczności akademii. Populizm pojawia się dziś tak często, że dziś już niemal go nie zauważamy jako elementu komunikacji publicznej. Odwoływanie się do najprostszych, a więc i najsilniejszych emocji zbiorowych, ich wzbudzanie poprzez półprawdy, kłamstwa, pomówienia, obietnice i zapewnienia nie mające grama pokrycia w rzeczywistości w celu pozyskania szybkiej korzyści własnej i równie szybkiej szkody często przypadkowych ludzi, stały się tak powszechnym elementem polskiego dyskursu publicznego, że przestajemy je zauważać. Nie budzą naszego zdziwienia, a jeśli już, to nie mamy już sił na oburzenie, bo… nic z tego nie wynika. Ale rezultatem zgody, przymykania oka i zakładania, że skoro robią tak wszyscy, to widocznie tak można i trzeba, jest kompletna dewastacja zaufania publicznego. I nie chodzi tu o zaufanie do manipulatorów, bo ci zawsze znajdą grupę tych, którym ich kłamstwa odpowiadają. Rzecz idzie o prostą konstatację – społeczeństwo demokratyczne, otwarte funkcjonuje w oparciu o zaufanie do siebie nawzajem, do praw, które się akceptuje, do wartości, którymi się kierujemy. Populizm niszcząc zaufanie, opierając się na terrorze i zastraszaniu pomówieniami, pozbawia nas szansy na życie w społeczności wolnej od lęku, wspierającej się nawzajem.
Kolejny raz zostałem zaatakowany przez jeden z elektronicznych, wrocławskich tabloidów. Nie będę odpowiadał na absurdalne zarzuty, bo przecież autorowi nie chodzi o prawdę. Gdyby mu chodziło, to sprawdziłby elementarne fakty, jak chociażby zasady ustalania wynagrodzenia rektora, sposób wydatkowania środków przyznanych na realizację projektów, funkcjonowanie jednostek finansów publicznych oraz politykę finansową uczelni. Ale przecież nie o fakty i prawdę chodzi – ale o rzucanie brudem we 'wroga’ aktualnej władzy i o pozyskanie dodatkowych kliknięć. Dla mnie jest jasne – akademia nie opiera się na negatywnych emocjach, lecz konstruktywnej współpracy.
Dlatego dzisiaj wgląd w kilka efektów półtora roku pracy mojego Uniwersytetu, gdy byłem jego rektorem. Nie wszystko się udało, wiele rzeczy jest 'w toku’, ale jedno dla mnie jest pewne – w zmieniającej się rzeczywistości nie ma powrotu do 'kiedyś było dobrze’. Pandemia, niepokoje społeczne, wojna, radykalny wzrost wydatków na zbrojenia i brak zapowiedzi wzrostu nakładów na naukę i edukację – to są wyzwania przed nami, którym musimy radykalnie, w nowatorski sposób stawić czoła.
Co udało się Uniwersytetowi osiągnąć w ciągu minionych półtora roku? To tylko wybrane działania.
- Wsparcie dla pracowników i studentów w ich codziennym funkcjonowaniu.
- Trzykrotne w stosunku do ostatniej kadencji powiększenie środków na wypłaty jednorazowych dodatków dla pracowników na koniec roku (tzw. karpiowe) – z 1 mln do 3 mln złotych rocznie.
- Organizacja akcji szczepień przeciwko grypie dla wszystkich pracowników; organizacja akcji szczepień przeciwko COVID-19 dla pracowników, członków ich rodzin i studentów trzema dawkami; stworzenie systemu kierowania na bezpłatne testy PCR na obecność wirusa COVID-19.
- Organizacja sieci rzeczników bezpieczeństwa i przeciwdziałania mobbingowi, których aktywność służy szybszemu wykrywaniu i rozwiązywaniu sytuacji problemowych w relacjach między pracownikami, studentami lub przedstawicielami obu grup. Także czasie niepokojów społecznych te sieci zapewniały też wsparcie prawne wszystkim potrzebującym, niezależnie od politycznych poglądów pracowników i studentów.
- Organizacja akcji informacyjnej i wsparcia dla rodzin uniwersyteckich; przygotowanie do organizacji sieci pokojów dla matek z dziećmi; organizacja półkolonii oraz wycieczek do obiektów uniwersyteckich (Białków, Ruda Milicka, Karpacz) dla dzieci pracowników współfinansowanych przez Uniwersytet, organizowanych przez Biuro Odpowiedzialności Społecznej. W ich trakcie dzieci poznają życie Uniwersytetu, ale zdobywają też wiedzę i doświadczenie dotyczące prowadzonych przez nas badań.
- Akademicki Budżet Otwarty – wersja pilotażowa, 150.000 zł, finansowanie mikrograntów (do 10.000 zł) na dowolny cel służący polepszeniu jakości przestrzeni i współpracy społecznej na Uniwersytecie.
2. Wsparcie dla prowadzonych na Uniwersytecie badań:
-
- System dodatków jednorazowych i czasowych dla 300 pracowników rocznie o wyróżniających się w swoich dyscyplinach osiągnięciach;
- Rocznie przyznanie 40-tu dwuletnich grantów wartości 40.000 zł każdy na przeprowadzenie badań poprzedzających złożenie aplikacji grantowej przez osoby, które nie kierują w danym momencie swoim projektem finansowanym z środków zewnętrznych;
- Obniżki pensum – kontynuowany program obniżek dla osób kierujących projektami finansowanymi z środków zewnętrznych, dodatkowo obniżki dla 100 osób rocznie prowadzących wyróżniające się badania naukowe;
- Granty wyjazdowe – dla 50 pracowników rocznie od 2 tygodni do 3 miesięcy, realizowane na wiodących uczelniach regionu i świata;
- Włączenie Uniwersytetu do sieci ARQUS uniwersytetów europejskich;
- Powstanie 8 Inkubatorów Doskonałości Naukowej, każdy z budżetem 4 mln zł, realizowanych w dyscyplinach językoznawstwo, nauki o kulturze, literaturoznawstwo, psychologia, fizyka i inne;
- Zakup najważniejszych, elektronicznych baz publikacji i czasopism, wersje pełne, zapewnienie finansowania do końca kadencji (1,5 mln rocznie)
- Zakup dużej aparatury badawczej (6 mlnów rocznie z projektu IDUB)
3. Wsparcie dla dydaktyki na Uniwersytecie
-
-
- Uporządkowanie funkcjonowania Szkoły Doktorskiej, przeprowadzenie pierwszej oceny śródokresowej, przygotowania do ewaluacji Szkoły, zorganizowanie Sekretariatu Szkoły Doktorskiej, powołanie pełnomocnika rektora ds. Szkoły Doktorskiej oraz przygotowanie do przejęcia opieki nad Szkołą przez prorektora ds. badań naukowych;
- Wprowadzenie stypendiów rektora dla studentów I roku studiów mających wybitne osiągnięcia w zakresie olimpiad przedmiotowych – 500.000 zł rocznie;
- Wprowadzenie grantów Młody badacz dla studentów i doktorantów – 500.000 zł rocznie;
- Dofinansowanie działań promocyjnych dla anglojęzycznych studiów na Uniwersytecie – 500.000 zł rocznie;
- Wsparcie przygotowania dokumentacji jednostopniowych, elitarnych studiów pięcioletnich (zrealizowane przez Wydział Biotechnologii, w przygotowaniu na Wydziale Chemii);
- Wsparcie przez Dział Nauczania dla wydziałów w trakcie przygotowania do wizytacji PKA; współpraca kierownictwa DN z kierowniczkami dziekanatów w celu usprawnienia procesów obsługi studentów.
-
Działo się dużo więcej. Ale na dziś – tyle. Bo możemy naprawdę dużo więcej zrobić i osiągnąć.